Czynniki ryzyka raka płuca

W tej części znajdują się informacje dotyczące czynników, które mogą wpłynąć na ryzyko wystąpienia raka płuca. Czynnikiem ryzyka jest wszystko, co znacząco wpływa na zachorowanie na raka płuca. Warto zaznaczyć, że różne nowotwory mają różne czynniki ryzyka. Bardzo pocieszający jest fakt, że niektóre czynniki możemy sami wyeliminować, tym samym zmniejszając ryzyko wystąpienia raka płuca u nas lub u osób nam bliskich. Należy jednak pamiętać, że posiadanie czynnika ryzyka, a nawet kilku, może znacząco wpłynąć na prawdopodobieństwo wystąpienia choroby nowotworowej płuc, lecz nie jest jednoznaczne z rozwojem nowotworu. W tym miejscu warto zaznaczyć, że niektóre osoby, które zachorują na raka, mogą mieć niewiele znanych czynników ryzyka lub nie mieć ich wcale.

Palenie tytoniu a rak płuca

Palenie jest zdecydowanie głównym czynnikiem ryzyka zachorowania na raka płuca. Uważa się, że około 80% zgonów z powodu raka płuca jest wynikiem palenia tytoniu. Liczba ta jest prawdopodobnie jeszcze wyższa, w przypadku raka drobnokomórkowego płuca. Bardzo rzadko zdarza się, aby ktoś, kto nigdy nie palił, zachorował na raka drobnokomórkowego płuca. Osoby palące 25 papierosów dziennie są 25-krotnie bardziej narażone na zachorowanie na raka płuca niż osoby niepalące. Ryzyko zachorowania zwiększa zarówno palenie czynne, jak i bierne. Palenie bierne to wdychanie dymu tytoniowego wydychanego przez osobę palącą. Biernymi palaczami są domownicy mieszkający z palaczem, w tym DZIECI!

Jeśli potrzebujesz bezpłatnej pomocy w walce z nałogiem palenia, zajrzyj do zakładki RZUĆ palenie. Ryzyko wystąpienia raka płuca u osób palących jest wielokrotnie wyższe niż u osób, które nie palą. Im dłuży czas trwania nałogu, tym większe ryzyko wystąpienia raka.

Zanieczyszczenie powietrza a rak płuca

W miastach zanieczyszczenie powietrza (zwłaszcza w pobliżu dróg o dużym natężeniu ruchu) wydaje się nieznacznie zwiększać ryzyko raka płuca. Ryzyko to jest znacznie mniejsze niż ryzyko związane z paleniem, ale niektórzy badacze szacują, że na całym świecie około 5% wszystkich zgonów w następstwie raka płuca może być spowodowane zanieczyszczeniem powietrza.

Radon

Radon to naturalnie występujący w przyrodzie radioaktywny gaz, który powstaje w wyniku rozpadu uranu w glebie i skałach. Jest on niewidoczny, nie ma smaku i zapachu. Na otwartej przestrzeni stężenie radonu jest tak małe, że nie stanowi istotnego czynnika ryzyka raka płuca. Natomiast w zamkniętych pomieszczeniach, zwłaszcza zbudowanych z betonowych elementów prefabrykowanych (tzw. fabryk domów), stężenie radonu jest większe i może stanowić zagrożenie dla człowieka. Wdychanie radonu naraża płuca na niewielkie dawki promieniowania. Długotrwała ekspozycja może zwiększyć ryzyko zachorowania na raka płuca.

Azbest

Osoby pracujące z azbestem (np. w kopalniach, młynach, zakładach włókienniczych, miejscach, w których stosuje się izolację, i stoczniach) są kilkukrotnie bardziej narażone na śmierć z powodu raka płuca. Ryzyko raka płuc jest znacznie większe u pracowników narażonych na działanie azbestu, którzy również palą tytoń. Nie wykazano, w jakim stopniu niski poziom zanieczyszczenia lub krótkotrwała ekspozycja na azbest może zwiększać ryzyko raka płuca. Osoby narażone na ekspozycję dużej ilości azbestu mają również większe ryzyko zachorowania na międzybłoniaka opłucnej, czyli rodzaj nowotworu, który umiejscawia się w opłucnej (błonie surowiczej otaczającej płuca).

Czynniki genetyczne a rak płuca

Czynniki genetyczne mają niewielkie znaczenie w zwiększeniu predyspozycji do zachorowania na raka płuca. Rodzeństwo i dzieci osób, które chorowały na raka płuca, mogą mieć nieco większe ryzyko zachorowania na ten nowotwór, zwłaszcza jeśli choroba została zdiagnozowana w młodszym wieku. Nie jest jasne, w jakim stopniu to ryzyko może wynikać ze wspólnych genów wśród członków rodziny, a na ile ze wspólnych ekspozycji w gospodarstwie domowym (takich jak dym tytoniowy lub radon).

Przebyta w przeszłości radioterapia

Osoby, które w przeszłości przebyły radioterapię na obszar klatki piersiowej z powodu innego nowotworu, mają nieznacznie zwiększone ryzyko wystąpienia raka płuca. Zwłaszcza jeżeli jednocześnie są palaczami tytoniu. Ryzyko zwiększa radioterapia, zastosowana z powodu choroby Hodgkin’a, a także napromienianie w obszarze ściany klatki piersiowej u pacjentek z rozpoznaniem raka piersi poddanych mastektomii. Chore na raka piersi, które poddawane są radioterapii uzupełniającej po zabiegu oszczędzającym pierś, wydają się nie być narażone na  zwiększone ryzyko zachorowania na raka płuca.

Opracowanie: Justyna Wilczyńska, WWCOiT im.M.Kopernika w Łodzi